GEÇEN YÜZYILIN BAŞINDA ALUCRA KAZASI MİNDEVAL (ÇAMOLUK) NAHİYESİ YENİKÖY KÖYÜNDE YAŞANMIŞ İKİ OLAY

Bahse konu iki olaydan biri 1901 yılında yaşanmış tifo hastalığı salgınıdır. Bu hastalık geçtiğimiz yüzyılın başında memlekette çok can almıştır. Alucra da bundan etkilenmiş birkaç köyünde görülen bu hastalıktan çok kişi kaybedilmiştir. Zıhar (Fevzi Çakmak) köyü de bunlardan biridir.

https://muratdursuntosun.wordpress.com/2014/06/28/1902de-alucranin-zihar-koyunde-ortaya-cikan-tifo-salgini/

Bu hastalık salgın halinde yayıldığından mücadelesi zordur ve öldürücü etkisi fazladır. Asıl kaynağı hijyen eksikliği ve temizlik kurallarına özen gösterilmemesidir. O yıllarda evlerin WC’leri için foseptik çukuru kullanma alışkanlığının olmadığı tahtadan yapılmış eğreti WC’lerin giderlerinin açıkta olduğu bilinmektedir. Bu nedenle parazitlerin de etkisiyle hastalık oluşabilmekte ve etrafa yayılabilmekteydi.

Birinci Dünya Savaşı yıllarında da bölgemizde görülen bu hastalık nedeniyle Alucra Savcısı dahi genç yaşında hayatını kaybetmiştir.

https://muratdursuntosun.wordpress.com/2014/01/31/gecmiste-alucranin-zor-gunleri-ve-bir-mezar-tasinin-anlattiklari/

Fâtiha

Tifo gelüb sarıldı kâr etmedi tedâvi yiğirmi altı yaşında yazık oldu civâna (genç) faziletli (değerli, meziyetli, ilim irfan sahibi) hünerver (çok maharetli, ustalık sahibi) müdde-i umumi (savcı) Aluçra’da İsmail Memduh erdi hazâna (güz, sonbahar, solgun)Validesi ehibbâ (sevenleri) şaştılar bu hale nefret edüb cehle (gençlik, tecrübesizlik) başladılar fiğana ibretle kıl nazar (bakmak) zâîr (ziyaretci) oku fâtiha Ruhunu Rab müsteân-ı (kendisinden yardım istenen, şefaatçi olan Rab, Allah C.C.) vâsıl (ulaşan, kavuşan, hakka vasıl olan) ede cinâne (cennetler, cennetin çoğulu) 1333 (1914-15)

AÇIKLAMASI

Tifo’ya yakalandı tedavisi sonuç vermedi 26 yaşındaki gence yazık oldu. Meziyetli, ilim irfan sahibi, çok maharetli Savcı İsmail Memduh’un hayatı Alucra’da sona erdi. Validesi ve sevenleri bu işe şaştılar. Onu bu genç yaşta kaybetmenin üzüntüsüyle günah olduğunu bildikleri halde cahillikleriyle cenazenin arkasından ağlaştılar (feryad-ı figan ettiler). Ey ziyaretçi ibretle bak, Fatiha oku.

İkinci belgemiz de yine Yeniköy’de yaşanmış bir olayı anlatmaktadır. 1908 yılında yaşandığı belirtilen olayda Karahisar-ı Şarki’nin Yeniköy karyesi ahalisinden Emin tarafından kurşunla yaralanmış olan Şükrü oğlu Mehmed’in Tıp Fakültesinde muayenesinin yapılarak neticesinin gönderilmesi istenmiştir. Bunu isteyen Doktorlar Odası’dır. Sonuca göre tedavisinin devam edeceği anlaşılmaktadır.

Ancak belgede açık olmayan bir husus vardır o da olayın Yeniköy’de işlenip işlenmediği açık değildir. Her ne kadar karye ahalisinden denilse de başka belgelerden bildiğimiz üzere memlekete vurgu her zaman yapılmaktadır. O nedenle olayın iki hemşehri arasında başka yerde de geçmiş olma ihtimali bulunmaktadır.

Bunu düşündüren de silahla yaralamış bir insanın o tarihlerde tedavi için İstanbul’a getirilmesi oldukça zor bir iştir. Bu kadar uzun yolculuğa dayanabilecek kişi bulunduğu yerde de iyileşebilir. O nedenle yaralının muayene ve tedavilerinin İstanbul’da yapılıyor olması bunu düşündürmektedir.

Belgenin okunmasındaki katkılarından dolayı Osmanlıca Tarih Edebiyat Grubu üyelerinden Hüseyin Dağ, Zafer Şık ve Haydar Egesel’e çok teşekkür ederim.

Saygılarımla,

Murat Dursun Tosun

Arşiv Fon Kodu: DH. MKT. Dosya No: 2508, Gömlek No: 74, Tarihi: 22 Ra (Rebiü’l-evvel) 1319 (9 Temmuz 1901), Konusu: Alucra kazasına tabi Yeniköy’de ortaya çıkan tifo hastalığının tamamen ortadan kaldırıldığı.

Dâhiliye Mektûbî Kalemi

22 Ra Sene 1319 ve fi 26 Haziran Sene 1317

Huzur-ı Âli-i Hazret-i sâdâret-penâhiye

Alucra kazasının Yeniköy karyesinde zuhur eden hastalık tifo olup elhamdülillah kâmilen mündefi olduğuna (geçtiğine, atlatıldığına) dair Sivas vilayet-i celilesinden alınan 20 Haziran Sene 1317 tarihlü telgrafname leffen huzur-ı âli-i sâdâret-penâhilerine takdim kılındı. Ol-babda.

Arşiv Fon Kodu: ZB. Dosya No: 349, Gömlek No: 107, Tarihi: 29 Haziran 1325 (12 Temmuz 1909), Konusu: Karahisar-ı Şarki’nin Yeniköy karyesinden Emin’in, kurşunla yaraladığı aynı köyden Şükrü bin Mehmed’in Mekteb-i Tıbbiye’ce muayene edilip raporunun gönderilmesi.

Mektûbî Kalemine Mahsus

Hû

Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye-i Şahane ve Umur-ı Tıbbiye-i Mülkiye Nezaret-i Aliyesine

29 Haziran 1325

Geçen Mayıs’da Karahisar-ı Şarki’nin Yeniköy karyesi ahalisinden Emin tarafından kurşunla cerh edilmiş (yaralanmış) olan karye-i mezkûreli Şükrü bin Mehmed’in Mekteb-i Tıbbiyece icra-yı muayenesiyle neticesinin inhası lüzumuna dair Etibba Dairesinden (Doktorlar Odasından) verilen müzekkere leffen irsal ve merkum i’zam kılınmış olan icrayı icabıyla netice-i muayenesinin iş’arı babında.

About Murat Dursun Tosun

-1961’de İstanbul'da doğdu. Aslen Giresun’un Alucra ilçesinin Demirözü köyündendir. -İlkokulu ve ortaokulu Çeliktepe'de, liseyi Gültepe Endüstri Meslek Lisesi’nde, yüksekokulu Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi’nde okudu. Yüksek Lisansı’nı Gebze İleri Teknoloji Enstitisü İşletme Bölümünde yaparak “Bilim Uzmanı” olarak mezun oldu. 1978-2006 yılları arasında İstanbul Atatürk Kültür Merkezi'nde görev yaptı. 1997 yılı ile 2006 yılları arasında Şube Müdürü olarak çalıştı. Aynı zamanda 7 yıl süre ile Beyoğlu İstiklal Caddesinde bulunan ve 4/5'inden fazlası Maliye Hazinesine ait olan 54 bağımsız bölümlü Kastel İs Merkezi'nde (Atlas Pasajı) kamu adına yöneticilik yaptı. Nisan 2006'da emekliye ayrıldı. 2 Bloğunda yayınlanmış 1200’ün üzerinde makalesi vardır. Kitapları: 1-Çeçenzade Hacı Hasan Paşa’nın Hayatı, Bulunduğu Görevler Yaptığı Çalışmalar ve Aile Efradı, Ekim 2014 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-0-6 (225 Sayfa) 2-Çağırgan Baba, Es-Seyyid İsmail Hakkı Çağırgan Veli Hazretleri, dedim Buyurdu ve Dualar, Ocak 2015 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-1-3 (205 Sayfa) 3-Çamoluk (Mindeval) Tarihi, Arşiv Belgelerinde Mindeval, Ocak 2015 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-2-0 (584 Sayfa) 4-Alucra’nın Emektar Şahsiyetleri-İz Bırakanlar, Mart 2015 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-4-4 (350 Sayfa) 5-Arşiv Belgelerinde Karahisar-i Şarki (Şebinkarahisar Tarihi), Mayıs 2015 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-6-6 (910 Sayfa) 6-Arşiv Belgelerinde Anadolu'ya Kafkas Göçleri İskânları Köle ve Cariyelik Sorunu, Eylül 2015 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-5-1 (449 Sayfa) 7-Kethüdazâde Mehmet Emin Ağa, Tirebolu Voyvodası-Şebinkarahisar Kaymakamı, Eylül 2015 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-7-5 (630 Sayfa) 8-Halepli Bir Osmanlı Mellahzâde Mehmed Mer'i Paşa Hayatı ve Hatırlattıkları, Ocak 2016 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-8-2 (268 Sayfa) 9-Ermeni Olaylarının Gelişimi ve Şebinkarahisar'da Yaşananlar (2 Cilt), Ocak 2016 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-0-6 (1263 Sayfa ) 10-Suşehri Tarihi Yazılarım, Şubat 2016 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-66245-2-0 (497 Sayfa) 11-Arşiv Belgelerinde Alaplı, Kasım 2016 Istanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-66245-4-4 (404 Sayfa) 12-Kasımpaşa Tarihi Yazılarım, Kasım 2016 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-66245-5-1 (326 Sayfa) 13-Alucra Gürbulak Köyü Nam-ı Diğer Çubuk-Feygas-Hanuk-Şeyh Mehmed, Kasım 2016 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-66245-3-7 (260 Sayfa) 14-Alucra Tarihi, Arşiv Belgelerinde Alucra, Şubat 2017 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-3-7 (690 Sayfa) 15-Osmanlı Arşiv Belgelerinde Gümüşhane, Tarihte Yaşananlar ve Ayrıntıları 1695-1928 (2 Cilt), Şubat 2017 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-66245-6-8 (1099 Sayfa) 16-Osmanlı Döneminde Alucra'da Kaymakamlıkla İlgili Yaşananlar Sosyal Tarihin İzleri, Nisan 2017 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-66245-9-9 (752 Sayfa) 17-Arşiv Belgelerinde Giresun Yaşananlar ve Ayrıntıları (2 Cilt), Mayıs 2017 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-82485-0-2 (1085 Sayfa) 18-Arşivden Günümüze Yansıyanlar, Konular-Olaylar-Detaylar 1, Mayıs 2017 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-82485-3-3 (369 Sayfa) 19-Halil Rıfat Paşa, Ekim 2017 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-82485-4-0 (262 Sayfa) 20-Arşivden Günümüze Yansıyanlar, Konular-Olaylar-Detaylar 2, Kasım 2017 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-82485-5-7 (353 Sayfa) 21-Sadr-ı İslam Es-Seyyid Hasan Paşa, Ocak 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-82485-6-4 (240 Sayfa) 22-Çağırgan Baba Bir Anadolu Alpereni Tarihi Roman, Ocak 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-82485-9-5 (132 Sayfa) 23-Hacı Mustafa Farûki Çorumî, Şeyh-i Şeyrânî, Nam-ı Diğer Kara Şeyh, Ocak 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-68087-0-8 (194 Sayfa) 24-Arşivden Günümüze Yansıyanlar, Konular-Olaylar-Detaylar 3, Nisan 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-68087-1-5 (356 Sayfa) 25-Şirket-i Hayriye’den Denizcilik İşletmelerine Şebinkarahisar ve Alucralı Çalışanlar, Nisan 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-68087-2-2 (146 Sayfa) 26-Alucra, Şebinkarahisar ve Şiranlı Ulemâ, Mayıs 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-68087-3-9 (390 Sayfa) 27-Osmanlı Arşivinde Trabzon Vilayeti – Arsin ve Yomra Belgeleri (2 Cilt), Haziran 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-68087-5-3 (1412 Sayfa) 28-Alucra ve Çamoluk’un Gönül Sultanları Erenler ve Şehitler, Kasım 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-68087-7-7 (352 Sayfa) 29-1.Dünya Savaşında Alucra ve Fevzi Çakmak Paşa, Kasım 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-68087-8-4 (442 Sayfa) 30-Armutlu Köyü, Alucra/Giresun, Aralık 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-68087-9-1 (198 Sayfa) 31-Şebinkarahisar’da Bir İnci Tamzara, Aralık 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-81008-0-0 (566 Sayfa) 32-Arşivden Günümüze Yansıyanlar, Konular-Olaylar-Detaylar 4, Ocak 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-82485-7-1 (770 Sayfa) 33-Şehrengiz-i Alucra, Ocak 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-82485-8-8 (228 Sayfa) 34-Giresun’un Eğitim Tarihi, Mart 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-81008-2-4 (618 Sayfa) 35-Arşiv Belgelerinde Kâğıthane, Mart 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-81008-1-7 (276 Sayfa) 36-Osmanlı Arşiv Belgelerinde Zigana, Nisan 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-81008-3-1 (130 Sayfa) 37-100.Yılında Şeyh Eşref Olayı, Nisan 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-81008-4-8 (154 Sayfa) 38-Arşivden Günümüze Yansıyanlar, Konular-Olaylar-Detaylar 5, Mayıs 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-81008-5-5 (404 Sayfa) 39-Osmanlı ve Sonrasında Trabzon Vilayetinde Yol Yapım Çalışmaları, Mayıs 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-81008-6-2 (417 Sayfa) 40-Trabzon Vilayetinde Kaleler, Ekim 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-81008-7-9 (596 Sayfa) 41-Arşiv Belgelerinde Hemşin, Ekim 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-81008-8-6 (392 Sayfa) Basılı 41 çalışması bulunmaktadır. Ayrıca yaklaşık 10 senedir Naht (Hatt-ı Ahşap) sanatıyla da ilgilenmekte olup, 2 kez İstanbul'da, 1 kez Şebinkarahisar'da, 1 kez de Alucra'da sergi açtı. 2015 yılı yaz döneminde Şebinkarahisar Halk Eğitim Merkezinde Naht (Hatt-ı Ahşap) kursu verdi. Blok adresleri: muratdursuntosun.wordpress.com alucradantarihebakis.wordpress.com / muratdt28@gmail.com

View all posts by Murat Dursun Tosun →