TRABZON’LU PAŞACIKZADE HACI ÖMER EFENDİ’NİN OĞLU ALİ RIZA EFENDİ’NİN MEMURİYETLERİ

22 Eylül 1870 Trabzon doğumlu olan Ali Rıza Efendi, Trabzon’da Vali Yardımcılığı (ikinci yardımcısı) görevinde bulunmuş Paşakcızade Hacı Ömer Efendi’nin oğlu olmaktadır. Onun terceme-i hal özetinden bir çok yerde birçok vazife yaptığını öğrenmekteyiz.

Ancak onun memuriyeti çok kolay olmamış birçok kez işsiz kalmış tekrar bir göreve atanmıştır. 11 Haziran 1888’de stajyet olarak başladığı beygir memurluğunda bu memuriyeti kaldırılınca açıkda kalmıştır. Daha sonra geçici maaşla Sürmene kazası nüfus memurluğuna vekâleten atanmış, burada başına buyrukluk veya dikkafalılık yaptığından açıkta kalmıştır. Akabinde Trabzon vilayeti vergi memurluğuna alınmıştır.

Yine buradaki bir bilgiden iktidarının yani liyakatinin tastik edildiği anlaşılmaktadır. Bu da göstermektedir ki aslında yetenekli ve beceriklidir. Ancak Sürmene’de birilerinle ters düştüğü için asi gösterilmiştir.

Hakkındaki en son bilgiler tezkere kâtipliği (yazıcılığı), tütün vergisi kâtipliği (yazıcılığı) ile muhasebe memurluğu yaptığıdır.

Açıklamalarda dikkat çeken veya ayrıntılandırılması gereken üç husus vardır. Birincisi ali Rıza efendi’nin beygir memurluğudur. O tarihlerde ulak teşkilatının kullandığı beygirlerin dinlendirildiği, değiştirildiği belirli menzilgâhlar bulunmaktaydı ve burada görev yapan memurlar buranın işleyişine ilişkin kayırlar tutmaktaydılar. Bu görev Ali Rıza Efendi’nin stajyer olarak başladığı-yaptığı ilk görevi olmuştur. İkinci husus ise kendisinden önce bir yerde tezkere kâtibi olan kişinin göreve iadesi nedeniyle onun kadrosunu işgal ettiğinden açıkda kaldığının belirtilmiş olmasıdır. Burada hukuki bir durum sözkonusudur ve selefinin konuyu yargıya taşıyarak göreve iade kararı almış olduğunu göstermektedir. Ayrıca yargı kararının uygulanmış olması da diğer önemli bir detaydır.

Üçüncü husus ise Ali Rıza Efendi’nin babası Paşacıkzade Hacı Ömer Efendi ile ilgili olarak belirtilen Trabzon Vilayeti Refik-i Sanisi ifadesiyle ilgilidir. Buradaki refik-i sani ifadesi aslında Evrak memurluğu ve Vergi Memurluğu gibi görevler için de kullanılsa da kelimeleri tek tek incelediğimizde refik: arkadaş, yardımcı, sani: ikinci anlamları taşımaktadır. Buradan hareketle refik-i sani: ikinci yardımcı olmaktadır. Dolayısıyla Trabzon Vilayeti Refik-i Sanisi ifadesini vilayetin ikinci yardımcısı olarak düşünebiliriz. Vilayetin ilk sırada gelen idarecisi vali olduğuna göre valinin ikinci yardımcısı olarak kabul edebiliriz.

Belgenin okunmasındaki katkılarından dolayı Osmanlıca Tarih Edebiyat Grubu üyelerinden Zafer Şık, Aşiyan Sahaf Etem Çoşkun, Ömer Çiçek, Mehmet Kahramanoğlu ve İbrahim Yıldırım’a çok teşekkür ederim.

Saygılarımla,

Murat Dursun Tosun

Arşiv Fon Kodu: DH.SAİDd… Dosya No: 64, Gömlek No: 5, Tarihi: 29 Z 1287 (22 Mart 1871), Konusu: Ali Rıza Efendi, Paşacıkzade; 1287 Trabzon doğumlu, Trabzon Vilayeti Refik-i Sanisi Hacı Ömer Efendi’nin oğlu

Sicil-i Umumi

Ali Rıza Efendi Paşacıkzade Trabzon Vilayeti Refik-i Sanisi müteveffa (rahmetli) Hacı Ömer Efendi’nin oğludur.

Binikiyüzseksenyedi senesi Cemaziye’l-ahirinin yirmibeşinde (22 Eylül 1870) Trabzon’da tevellüt etmiştir (doğmuştur).

Rüşdiye mektebinde müretteb (sıralı) dersleri ba-tahsil şehadetnâme almış ise de muahharen (bilahare) zayi’ etmiştir. Türkçe okur-yazar ve biraz Fransızcaya aşinadır.

Üçyüzbeş senesi şehr-i Şevval’i gurresinde (11 Haziran 1888) Trabzon vilayeti nafia idaresine mülazemetle (stajyer olarak) üçyüzaltı senesi Rebiü’l-ahire gurresinde ikiyüzelli guruş maaşla Beygürlük memurluğuna alınmış ve Cemaziye’l-ahiresi gurresinde lağvıyla açıkda kalmıştır. Üçyüzyedi senesi şehr-i Şa’banü’l-muazzamının onbeşinde yüzyirmibeş guruş muvakkat geçici) maaşla Sürmene kazası nüfus kitabetine vekâleten ta’yin olunarak ikibuçuk mah (ay) sonra asilik vuruduyla açıkda kalmış ve üçyüzsekiz senesi şehr-i saferü’l-hayrının onyedisinde elli guruş maaşla Trabzon Nezareti Rüsum-ı Cedide Kitabeti refakatine ta’yin olunmuştur.

Nezaret-i muma-ileyha ile idare-i merkeziye müdiriyet-i umumiyyesinin iktidarı tasdik kılınmıştır.

Nafia dairesi Beygir memurluğuyla Sürmene kazası nüfus kitabeti vekâletinden hüsn-i haline (iyi haline) dair fi 19 Haziran Sene (1)306 tarihli şehadetnamelerinin nezaret-i mezkûrenin musaddak (onaylı) suretleri terceme-i hal varakasına merbuttur. Fi 27 Rebiü’l-evvel Sene 1313 ve fi 5 Eylül 1311 (17 Eylül 1895)

Muma-ileyhin üçyüzdokuz senesi Recebinin ondördünde Kanun-i-sani Sene (1)307 me’muriyetinin lağvına (kaldırılmasına) mebni açıkda kalub üçyüzon senesi Muharreminin ondokuzunda 1 Ağustos Sene (1)308 mahallince yüzelli guruş maaşla nezaret-i merkûme tezkere kâtibi muavinliğine ta’yin ve Saferin yirmisinde Ağustos Sene(1)308 maaşı ikiyüz guruşa iblağ edilmiş ise de selefinin iade-i me’muriyeti hasebiyle sene-i merkûme Cemaziye’l-ahiresinin yirmidokuzunda 6 Kanun-i-sani Sene (1)308 tekrar açıkda kalarak Şabanın beşinde 9 Şubat Sene (1)308 yine ikiyüz guruş maaşla zikr olunan muavinliğe ta’yin ve Zilhiccesinin onbeşinde 17 Haziran Sene (1)309 ikiyüzelli guruş maaşla terfien nezaret-i mezkûre duhan (tütün) öşrü kâtibi refakatine nakil ile rüşdi idaresinin teşkilatından dolayı üçyünoniki senesi şehr-i Ramazan-ı şerifinin onyedisinde 1 Mart Sene (1)311 kezalik açıkda kaldığından üçyüz onüç senesi Cemaziye’l-evvelinin onyedisinde 23 Teşrin-i-evvel Sene (1)311 mahallince üçyüz guruş maaşla müceddeden ihdas olunan nezaret-i mezbure muhasebe kitâbetine ta’yin kılınmış ise de asalet-i me’muriyeti tasdik kılınmaksızın sene-i merkûme Cemaziye’l-ahiresinin yirmi ikisinde 28 Teşrin-i-sani Sene (1)311 yine o mikdar maaşla nezaret-i merkûme tezkere kitabetine nakil edildiği duyun-ı umumiye me’muriyet-i seniyyesinin 7 Temmuz Sene (1)318 tarihli vukuat pusulasında gösterilmiştir.

About Murat Dursun Tosun

-1961’de İstanbul'da doğdu. Aslen Giresun’un Alucra ilçesinin Demirözü köyündendir. -İlkokulu ve ortaokulu Çeliktepe'de, liseyi Gültepe Endüstri Meslek Lisesi’nde, yüksekokulu Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi’nde okudu. Yüksek Lisansı’nı Gebze İleri Teknoloji Enstitisü İşletme Bölümünde yaparak “Bilim Uzmanı” olarak mezun oldu. 1978-2006 yılları arasında İstanbul Atatürk Kültür Merkezi'nde görev yaptı. 1997 yılı ile 2006 yılları arasında Şube Müdürü olarak çalıştı. Aynı zamanda 7 yıl süre ile Beyoğlu İstiklal Caddesinde bulunan ve 4/5'inden fazlası Maliye Hazinesine ait olan 54 bağımsız bölümlü Kastel İs Merkezi'nde (Atlas Pasajı) kamu adına yöneticilik yaptı. Nisan 2006'da emekliye ayrıldı. 2 Bloğunda yayınlanmış 1200’ün üzerinde makalesi vardır. Kitapları: 1-Çeçenzade Hacı Hasan Paşa’nın Hayatı, Bulunduğu Görevler Yaptığı Çalışmalar ve Aile Efradı, Ekim 2014 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-0-6 (225 Sayfa) 2-Çağırgan Baba, Es-Seyyid İsmail Hakkı Çağırgan Veli Hazretleri, dedim Buyurdu ve Dualar, Ocak 2015 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-1-3 (205 Sayfa) 3-Çamoluk (Mindeval) Tarihi, Arşiv Belgelerinde Mindeval, Ocak 2015 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-2-0 (584 Sayfa) 4-Alucra’nın Emektar Şahsiyetleri-İz Bırakanlar, Mart 2015 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-4-4 (350 Sayfa) 5-Arşiv Belgelerinde Karahisar-i Şarki (Şebinkarahisar Tarihi), Mayıs 2015 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-6-6 (910 Sayfa) 6-Arşiv Belgelerinde Anadolu'ya Kafkas Göçleri İskânları Köle ve Cariyelik Sorunu, Eylül 2015 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-5-1 (449 Sayfa) 7-Kethüdazâde Mehmet Emin Ağa, Tirebolu Voyvodası-Şebinkarahisar Kaymakamı, Eylül 2015 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-7-5 (630 Sayfa) 8-Halepli Bir Osmanlı Mellahzâde Mehmed Mer'i Paşa Hayatı ve Hatırlattıkları, Ocak 2016 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-8-2 (268 Sayfa) 9-Ermeni Olaylarının Gelişimi ve Şebinkarahisar'da Yaşananlar (2 Cilt), Ocak 2016 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-0-6 (1263 Sayfa ) 10-Suşehri Tarihi Yazılarım, Şubat 2016 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-66245-2-0 (497 Sayfa) 11-Arşiv Belgelerinde Alaplı, Kasım 2016 Istanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-66245-4-4 (404 Sayfa) 12-Kasımpaşa Tarihi Yazılarım, Kasım 2016 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-66245-5-1 (326 Sayfa) 13-Alucra Gürbulak Köyü Nam-ı Diğer Çubuk-Feygas-Hanuk-Şeyh Mehmed, Kasım 2016 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-66245-3-7 (260 Sayfa) 14-Alucra Tarihi, Arşiv Belgelerinde Alucra, Şubat 2017 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-65187-3-7 (690 Sayfa) 15-Osmanlı Arşiv Belgelerinde Gümüşhane, Tarihte Yaşananlar ve Ayrıntıları 1695-1928 (2 Cilt), Şubat 2017 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-66245-6-8 (1099 Sayfa) 16-Osmanlı Döneminde Alucra'da Kaymakamlıkla İlgili Yaşananlar Sosyal Tarihin İzleri, Nisan 2017 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-66245-9-9 (752 Sayfa) 17-Arşiv Belgelerinde Giresun Yaşananlar ve Ayrıntıları (2 Cilt), Mayıs 2017 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-82485-0-2 (1085 Sayfa) 18-Arşivden Günümüze Yansıyanlar, Konular-Olaylar-Detaylar 1, Mayıs 2017 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-82485-3-3 (369 Sayfa) 19-Halil Rıfat Paşa, Ekim 2017 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-82485-4-0 (262 Sayfa) 20-Arşivden Günümüze Yansıyanlar, Konular-Olaylar-Detaylar 2, Kasım 2017 İstanbul, Rıhtım Dijital Matbaa, ISBN 978-605-82485-5-7 (353 Sayfa) 21-Sadr-ı İslam Es-Seyyid Hasan Paşa, Ocak 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-82485-6-4 (240 Sayfa) 22-Çağırgan Baba Bir Anadolu Alpereni Tarihi Roman, Ocak 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-82485-9-5 (132 Sayfa) 23-Hacı Mustafa Farûki Çorumî, Şeyh-i Şeyrânî, Nam-ı Diğer Kara Şeyh, Ocak 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-68087-0-8 (194 Sayfa) 24-Arşivden Günümüze Yansıyanlar, Konular-Olaylar-Detaylar 3, Nisan 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-68087-1-5 (356 Sayfa) 25-Şirket-i Hayriye’den Denizcilik İşletmelerine Şebinkarahisar ve Alucralı Çalışanlar, Nisan 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-68087-2-2 (146 Sayfa) 26-Alucra, Şebinkarahisar ve Şiranlı Ulemâ, Mayıs 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-68087-3-9 (390 Sayfa) 27-Osmanlı Arşivinde Trabzon Vilayeti – Arsin ve Yomra Belgeleri (2 Cilt), Haziran 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-68087-5-3 (1412 Sayfa) 28-Alucra ve Çamoluk’un Gönül Sultanları Erenler ve Şehitler, Kasım 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-68087-7-7 (352 Sayfa) 29-1.Dünya Savaşında Alucra ve Fevzi Çakmak Paşa, Kasım 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-68087-8-4 (442 Sayfa) 30-Armutlu Köyü, Alucra/Giresun, Aralık 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-68087-9-1 (198 Sayfa) 31-Şebinkarahisar’da Bir İnci Tamzara, Aralık 2018 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-81008-0-0 (566 Sayfa) 32-Arşivden Günümüze Yansıyanlar, Konular-Olaylar-Detaylar 4, Ocak 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-82485-7-1 (770 Sayfa) 33-Şehrengiz-i Alucra, Ocak 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-82485-8-8 (228 Sayfa) 34-Giresun’un Eğitim Tarihi, Mart 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-81008-2-4 (618 Sayfa) 35-Arşiv Belgelerinde Kâğıthane, Mart 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-81008-1-7 (276 Sayfa) 36-Osmanlı Arşiv Belgelerinde Zigana, Nisan 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-81008-3-1 (130 Sayfa) 37-100.Yılında Şeyh Eşref Olayı, Nisan 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-81008-4-8 (154 Sayfa) 38-Arşivden Günümüze Yansıyanlar, Konular-Olaylar-Detaylar 5, Mayıs 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-81008-5-5 (404 Sayfa) 39-Osmanlı ve Sonrasında Trabzon Vilayetinde Yol Yapım Çalışmaları, Mayıs 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-81008-6-2 (417 Sayfa) 40-Trabzon Vilayetinde Kaleler, Ekim 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-81008-7-9 (596 Sayfa) 41-Arşiv Belgelerinde Hemşin, Ekim 2019 İstanbul, Depo Print Dijital Baskı, ISBN 978-605-81008-8-6 (392 Sayfa) Basılı 41 çalışması bulunmaktadır. Ayrıca yaklaşık 10 senedir Naht (Hatt-ı Ahşap) sanatıyla da ilgilenmekte olup, 2 kez İstanbul'da, 1 kez Şebinkarahisar'da, 1 kez de Alucra'da sergi açtı. 2015 yılı yaz döneminde Şebinkarahisar Halk Eğitim Merkezinde Naht (Hatt-ı Ahşap) kursu verdi. Blok adresleri: muratdursuntosun.wordpress.com alucradantarihebakis.wordpress.com / muratdt28@gmail.com

View all posts by Murat Dursun Tosun →